Wat is de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en wie vallen er onder?

De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is een belangrijke onderdeel van de Europese Green Deal en dwingt bedrijven om transparanter te zijn over hun duurzaamheidsprestaties. Met strenge rapportage-eisen en verplichte accountantscontrole wordt van bedrijven verwacht dat ze inzicht geven in hun impact op milieu, sociaal en governance (ESG). Maar welke ondernemingen vallen precies onder deze verplichting, en wat betekent de recente Omnibus-wetgeving voor de toekomst van de CSRD? In dit artikel duiken we dieper in de richtlijn en de gevolgen voor bedrijven.

Gevolg van de Europese Green Deal

Als gevolg van de Duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) uit Agenda 2030 en het Klimaatakkoord van Parijs is de Europese Green Deal gesloten. Hier is een pakket aan beleidsinitiatieven en regelgeving uit voortgekomen dat ertoe moet leiden dat de Europese Unie een duurzame transitie doormaakt met als einddoel klimaatneutraliteit in 2050. De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is hier een onderdeel van.

De uitwerking van de CSRD, dus wat en hoe moet worden gerapporteerd is geregeld in de gedelegeerde verordening, de European Sustainability Reporting Standards (ESRS). De ESRS zijn per 1 januari 2024 rechtstreeks een wettelijke verplichting geworden in alle 27 landen van de Europese Unie. Het niet naleven van deze verplichtingen kan onder andere leiden tot sancties en reputatieschade.

Wat houdt de CSRD precies in?

De CSRD verplicht bedrijven te rapporteren over de ESG-onderdelen:

• Environmental: bevat onderdelen zoals de vermindering van CO2e-uitstoot tot het verkleinen van klimaatrisico’s.
• Social: omvat negatieve sociale impacts zoals de loonkloof tussen mannen en vrouwen of veiligheid op de werkvloer (ongevallenfrequentie). Een uniforme standaard voor wat ‘sociaal duurzaam’ inhoudt, is tot nu toe uitgebleven.
• Governance: omschrijft regels en gedragsnormen waaraan ondernemingen zich dienen te houden. Er moet gerapporteerd worden over onderwerpen zoals betalingspraktijen, en zakelijk gedrag.

De CSRD introduceert ook een assurance (controle) verplichting, rapportages moeten door een accountant nagezien worden. De accountant controleert de totstandkoming van de informatie  en moet hier limited assurance op afgeven. Hierbij wordt onderzocht of de informatie voldoet aan de verslaggevingscriteria, of alle stappen van dit proces zijn vastgelegd en of hier geen fouten in zijn gemaakt.

Daarnaast is vereist dat alleen wordt gerapporteerd over wat voor de onderneming relevant is. Hiervoor wordt een dubbele materialiteitsanalyse uitgevoerd, welke gaat om twee gezichtspunten: de impactmaterialiteit (impact van de bedrijfsvoering op mens en milieu) en de financiële materialiteit (impact van mens en milieu op mijn bedrijfsvoering). De uitkomst van de dubbele materialiteitsanalyse moet ook worden gevalideerd bij de stakeholders van de onderneming.

Welke bedrijven zijn CSRD-plichtig?

De CSRD heeft betrekking op alle grote bedrijven en beursgenoteerde ondernemingen in de EU die aan twee van de volgende drie criteria voldoen: een omzet groter dan € 50 miljoen per jaar; een balanstotaal van meer dan € 25 miljoen; meer dan 250 werknemers (gemiddeld over een jaar). Ook kleinere bedrijven in de waardeketen zullen zich moeten voorbereiden op het aanleveren van duurzaamheidsdata.

Omnibus-wetgeving van de EU

Op 26 februari 2025 heeft de Europese Commissie de eerste maatregelen van het zogeheten ‘Omnibus Simplification Package’ gepubliceerd. Met dit pakket maatregelen wil de commissie onder andere de CSRD-regels vereenvoudigen, het concurrentievermogen stimuleren en extra investeringscapaciteit vrijmaken. Ook wordt ESG-regelgeving aangescherpt en wordt naleving essentieel gemaakt voor financiering en vergunningen.

 Met name het aantal bedrijven dat onder de CSRD valt, wordt met dit pakket fors teruggedrongen. Bedrijven die oorspronkelijk onder de NFRD vielen, moeten vanaf boekjaar 2024 in ieder geval gaan voldoen aan de ESRS. Dit zijn de grotere, veelal beursgenoteerde bedrijven.

Dan volgen bedrijven die per januari 2023 op grond van de oorspronkelijke CSRD ook rapportage plichtig zouden worden. De rapportageverplichtingen moeten komen te gelden voor ondernemingen die meer dan 1000 werknemers hebben (nu is die grens 250 werknemers) én daarnaast een omzet hebben van meer dan 50 miljoen euro óf een balanstotaal hebben van meer dan 25 miljoen euro. Concreet betekent dit dat zo’n 80% van de bedrijven voor nu uit het toepassingsgebied van de CSRD gehaald zullen worden.

Het Omnibus-pakket brengt heel veel onzekerheid met zich mee voor de tweede groep. Nederland moet de originele versie van de CSRD nog vastleggen in nationale wetgeving. Het voorstel hiervoor ligt bij de Tweede Kamer. Als dat wordt aangenomen, zullen deze bedrijven vanaf boekjaar 2026 of 2027 verslag moeten uitbrengen volgens de standaarden van de CSRD.

Maar de voorgestelde aanpassing zou een groot aantal bedrijven juist weer ontslaan van deze verplichting. In het Omnibus-initiatief is voorgesteld om de rapportageplicht voor deze bedrijven op te schorten totdat er meer duidelijk is. In april staat de wet ter discussie in het Europees parlement. Tot die tijd is het voor die groep onzeker of en wanneer ze moeten rapporteren volgens de CSRD.