De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) zorgt voor veel onduidelijkheid bij Nederlandse bedrijven. De late implementatie in Nederland en de berichten vanuit de EU doen het lijken alsof de lang geanticipeerde CSRD er misschien toch niet zal komen. Moeten bedrijven zich nog blijven voorbereiden op de aankomende rapportages of kunnen zij zich beter terughoudend opstellen?
Nederland te laat
De CSRD is een richtlijn, wat inhoudt dat er vanuit de EU regels worden opgesteld en dat Nederland deze vervolgens moet omzetten in nationale wet- en regelgeving. Hiervoor wordt een deadline gesteld, welke op 6 juli 2024 stond en dus is overschreden. De Europese Commissie is op 26 september een inbreukprocedure gestart tegen Nederland wegens het nalaten de CSRD om te zetten. De spoedige omzetting is belangrijk omdat de eerste bedrijven volgens de richtlijn al over boekjaar 2024 moeten rapporteren. Ook al is de richtlijn in de EU al lang geldend, is er in de huidige situatie op nationaal niveau nog geen wet die bedrijven echt verplicht tot het doen van de duurzaamheidsrapportages.
Hoewel de CSRD een richtlijn is, welke omgezet moet worden in nationale wetgeving, staat de uitwerking van de vereisten uit de CSRD in de European Sustainability Reporting Standards (ESRS). De ESRS zijn een gedelegeerde verordening en hebben daardoor wel rechtstreekse werking, wat inhoudt dat deze niet omgezet hoeven te worden in nationale wetgeving. De ESRS zijn op 22 december 2023 al gepubliceerd, wat een aanpassing van de CSRD ingewikkeld maakt. Een eventuele aanpassing zou rekening moeten houden met hetgeen wat in de rapportagestandaarden staat of zou ook moeten leiden tot een herziening van de ESRS.
Omnibuswetgeving
Daarnaast verschijnt er veel berichtgeving over het plan van Ursula von der Leyen om de CSRD met andere wetgeving te combineren in zogenaamde omnibuswetgeving. Hiermee doelt ze op de vervlechting van 3 soorten ESG wetgeving: de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD), de CSRD en de Europese taxonomie. Volgens Von der Leyen gaat het initiatief om het verminderen van de regeldruk voor bedrijven en niet om het afzwakken van de inhoud.
Mogelijke gevolgen
Hoewel Von der Leyen stelt dat er inhoudelijk niks aan de CSRD hoeft te veranderen, zijn met name klimaatactivisten bang dat vereenvoudiging via de omnibuswetgeving de deur openzet voor onderhandelingen die verder gaan dan het vereenvoudigen van rapportagevereisten.
De mentaliteit binnen de EU wordt steeds conservatiever. Tijdens de afgelopen verkiezingen voerde de conservatieve Europese Volkspartij een succesvolle campagne waarin veel van de lasten voor bedrijven werden toegeschreven aan de Green Deal. Dit pakket aan beleidsinitiatieven, met als overkoepelende doel klimaatneutraliteit in 2050, vraagt een zeker inspanning van bedrijven. De mentaliteitsverandering werd zichtbaar in latere stemmingen. In november 2024 vond er een stemming plaats om de uitvoering van de ontbossingsverordening uit te stellen, wat leidde tot meerdere voorstellen om de reikwijdte van de wet te beperken. Dit voorbeeld wekt de indruk dat het omnibus vereenvoudigingspakket kan leiden tot een debat wat verdergaat dan alleen de rapportagevereisten.
Het is mogelijk dat er plannen zullen komen om de regels uit te stellen of de reikwijdte te beperken door de omvang van bedrijven die eraan gebonden zijn te verhogen. Ook is het mogelijk dat de bepalingen op fundamenteel niveau worden herzien om bepalingen te verwijderen die volgens bedrijven niet uitvoerbaar zijn.
Wel of niet rapporteren?
Er zit dus veel vertraging in het traject van de CSRD. Er blijkt echter nog nergens uit dat het uitstel zal leiden tot afstel. Zelfs als de implementatie nog veel langer wordt uitgesteld, zullen de eerste bedrijven uiteindelijk alsnog rapportages moeten overleggen over boekjaar 2024. Daarnaast zullen de overige (minder grote) bedrijven ook moeten beginnen met het verzamelen van de benodigde data. Vooralsnog staan de ESRS door hun rechtstreekse werking wel vast, waardoor Nederlandse bedrijven hier nu al aan gebonden zijn.
Ook de AFM, de beoogde toezichthouder voor naleving van de CSRD, roept partijen op ondanks de vertraging wel al te gaan rapporteren. Mocht de EU de CSRD toch inhoudelijk aanpassen, geldt er weer een implementatietermijn van 2 jaar. Wat betekent dat, in de tussentijd, de huidige CSRD nog van toepassing is. Andere lidstaten hebben de CSRD wel al geïmplementeerd. Mochten Nederlandse bedrijven besluiten niet conform de regels te rapporteren, zou dit problemen in de gehele keten, waar zij onderdeel van zijn, kunnen opleveren. Voor multinationals die in meerdere lidstaten actief zijn, kan het ook voor problemen zorgen als zij besluiten niet te rapporteren omdat de CSRD in Nederland nog niet geïmplementeerd is.
Kortom, kunt u door nu de juiste voorbereidingen te treffen, zorgen dat u later geen grove inhaalslag hoeft te maken om sancties te voorkomen.
Stainable is het eerste Legal & Automated Compliance platform dat zich helemaal richt op de vertaalslag van de Europese wetgeving op het gebied van ESG. Wij maken complexe (Europese) wet- en regelgeving met betrekking tot duurzaamheid toegankelijk. Door inzet van onze slimme technologie vertalen wij wetgeving naar een invuloefening die iedereen begrijpt. Zo helpen wij jou om bij te dragen aan een duurzamere wereld en te voldoen aan de rapportage vereisten (SFDR, CSRD, EU Taxonomy Dupa 2.0). Simply Comply!
